मैले पà¥à¤°à¤¯à¥‹à¤— गरà¥à¤¨à¥‡ यà¥à¤¨à¤¿à¤•ोड किबोरà¥à¤¡à¤®à¤¾Â किन किन “ङ” र “ञ” टाइप गरà¥à¤¨ नै मिलà¥à¤¦à¥ˆà¤¨ । शà¥à¤°à¥à¤®à¤¾ “कà¥à¤·” (कॠ+ ष) बनाउन नजानेको जसà¥à¤¤à¥ˆ कà¥à¤¨à¥ˆ टà¥à¤°à¤¿à¤• होला, मैले खोजेको पनि छैन किनकि, यि दà¥à¤‡à¤µà¤Ÿà¤¾ अकà¥à¤·à¤° यति थोरै पà¥à¤°à¤¯à¥‹à¤— हà¥à¤¨à¥à¤›à¤¨ कि चाहिà¤à¤•ो बेलामा कतै बाट कपि गरेर पेषà¥à¤Ÿ गरेरै पनि चलिरहेको छ । बिगत दà¥à¤‡ बरà¥à¤· देखि मैले यो नेपालि बà¥à¤²à¤—का साथ साथै à¤à¤¿à¤¡à¤¿à¤¯à¥‹à¤•ा सà¥à¤•à¥à¤°à¤¿à¤ªà¥à¤Ÿà¤¹à¤°à¥ पनि नेपालिमा नै टाइप गरिरहेको छॠ। तर पनि, यि अकà¥à¤·à¤°à¤¹à¤°à¥ तà¥à¤¯à¤¤à¤¿ धेरै पà¥à¤°à¤¯à¥‹à¤— नै हà¥à¤à¤¦à¥ˆà¤¨à¤¨ ।
मलाइ सबै à¤à¤¨à¥à¤¦à¤¾ समसà¥à¤¯à¤¾ à¤à¤à¤•ो अकà¥à¤·à¤° “जà¥à¤ž” टाइप गरà¥à¤¨ हो । जà¥à¤ž बनाउन आधा “ज” र “ञ” चाहिने तर मेरो किबोरà¥à¤¡à¤®à¤¾ “ञ” टाइप गरà¥à¤¨ नमिलà¥à¤¨à¥‡ हà¥à¤¨à¤¾à¤²à¥‡ मलाइ अलिक समसà¥à¤¯à¤¾ à¤à¤à¤•ो थियो । यस समसà¥à¤¯à¤¾à¤•ो समाधान नेपालि बृहतà¥Â शबà¥à¤¦à¤•ोशमा à¤à¥‡à¤Ÿà¤¿à¤¯à¥‹ । शबà¥à¤¦à¤•ोशमा उलà¥à¤²à¥‡à¤– à¤à¤ अनà¥à¤°à¥à¤ª “जà¥à¤ž”को उचà¥à¤šà¤¾à¤°à¤£ “गà¥à¤¯à¤” हà¥à¤¨à¥‡ à¤à¤à¤•ो हà¥à¤¨à¤¾à¤²à¥‡, मेरो बà¥à¤¯à¤•à¥à¤¤à¤¿à¤—त पà¥à¤°à¤¯à¥‹à¤œà¤¨à¤•ो लागि, छà¥à¤Ÿà¥à¤Ÿà¥ˆ अकà¥à¤·à¤° टाइप गरिरहन आवशà¥à¤¯à¤• नै à¤à¤à¤¨ (हेरà¥à¤¨à¥à¤¹à¥‹à¤¸, शबà¥à¤¦à¤•ोशबाट लिइà¤à¤•ो चितà¥à¤°)।
हà¥à¤¨ पनि “ञ” बाट शà¥à¤°à¥ हà¥à¤¨à¥‡ शबà¥à¤¦ नै छैनन शबà¥à¤¦à¤•ोशमा (यस अकà¥à¤·à¤°à¤•ो à¤à¤‰à¤Ÿà¥ˆ शबà¥à¤¦ रहेछ “ञकार”, जà¥à¤¨ छà¥à¤Ÿà¥à¤Ÿà¥ˆ शबà¥à¤¦ होइन)
तेसà¥à¤¤à¥ˆ, “ङ” बाट शà¥à¤°à¥ हà¥à¤¨à¥‡ पनि दैनिक रà¥à¤ªà¤®à¤¾ पà¥à¤°à¤¯à¥‹à¤— हà¥à¤¨à¥‡ उलà¥à¤²à¥‡à¤–à¥à¤¯ शवà¥à¤¦à¤¹à¤°à¥ नà¤à¤ पनि यो अकà¥à¤·à¤°à¤•ा शबà¥à¤¦à¤¹à¤°à¥ चाà¤à¤¹à¤¿ दà¥à¤‡ पेजमा बाà¤à¤¡à¤¿à¤à¤•ा छन (पेज ३६५ र ३६६) । उदाहरण:
शबà¥à¤¦à¤•ो शà¥à¤°à¥à¤µà¤¾à¤¤à¤®à¤¾ मातà¥à¤° नà¤à¤à¤° शबà¥à¤¦à¤•ो बिचमा पनि “ङ” को पà¥à¤°à¤¯à¥‹à¤— हà¥à¤¨à¥‡ गरà¥à¤¦à¤› । “ञ”लाइ “यऔ उचà¥à¤šà¤¾à¤°à¤£ गरà¥à¤¨ मिले जसà¥à¤¤à¥‹Â “ङ”को उचà¥à¤šà¤¾à¤°à¤£ गरà¥à¤¨ मिलà¥à¤¨à¥‡ अनà¥à¤¯ अकà¥à¤·à¤° हà¥à¤à¤¦à¥ˆà¤¨ । तेसैले बिरालोले कसरि कराउà¤à¤› à¤à¤¨à¥‡à¤° नेपालिमा à¤à¤¨à¥à¤¨ कै लागि à¤à¤ पनि “ङ”को आवशà¥à¤¯à¤•ता रहिरहने à¤à¤à¤•ो छ ।
“आननà¥à¤¦à¤•ो नेपालि”को पà¥à¤°à¤¯à¥‹à¤—को लागि निमà¥à¤¨ “ञ”लाइ “यऔ र “जà¥à¤ž”को सटà¥à¤Ÿà¤¾ “गà¥à¤¯à¤” पà¥à¤°à¤¯à¥‹à¤— गरà¥à¤¨ हà¥à¤¨à¥à¤› कि हà¥à¤à¤¦à¥ˆà¤¨ à¤à¤¨à¥à¤¨à¥‡ बारेमा à¤à¤¬à¤¿à¤·à¥à¤¯à¤®à¤¾ थप पà¥à¤°à¤¯à¥‹à¤—हरॠ(expiremnets) गरिने छन ।
नोट –  “आननà¥à¤¦à¤•ो नेपालि” पà¥à¤°à¤¯à¥‹à¤— मेरो नितानà¥à¤¤ बà¥à¤¯à¤•à¥à¤¤à¤¿à¤—त पà¥à¤°à¤¯à¥‹à¤— हो। “आननà¥à¤¦à¤•ो नेपालि” को जननि नेपालि à¤à¤¾à¤·à¤¾ हो । जसरि मैले मेरि आमाको समà¥à¤®à¤¾à¤¨ र शà¥à¤°à¤¦à¥à¤§à¤¾ गरà¥à¤›à¥, तेसà¥à¤¤à¥ˆ मैले नेपालि à¤à¤¾à¤·à¤¾à¤•ो पनि समà¥à¤®à¤¾à¤¨ र शà¥à¤°à¤¦à¥à¤§à¤¾ गरà¥à¤›à¥ । तेसैले, जसरि मलाइ मेरि आमालाइ परिवरà¥à¤¤à¤¨ गरà¥à¤¨ मन छैन तेसरि नै मलाइ नेपालि à¤à¤¾à¤·à¤¾à¤®à¤¾ पनि कà¥à¤¨à¥ˆ परिवरà¥à¤¤à¤¨ गरà¥à¤¨à¥ छैन, à¤à¤¾à¤·à¤¾ बिगारà¥à¤¨à¥ छैन । “आननà¥à¤¦à¤•ो नेपालि” à¤à¤• ठà¥à¤²à¥‹ पà¥à¤°à¤¯à¥‹à¤— हो, à¤à¤¾à¤·à¤¾à¤•ो सरलिकरणको लागि । यो पà¥à¤°à¤¯à¥‹à¤— बà¥à¤¯à¤¬à¤¹à¤¾à¤°à¤¿à¤• हà¥à¤¨à¥à¤› कि हà¥à¤à¤¦à¥ˆà¤¨, अरà¥à¤•ो बहसको बिषय हà¥à¤¨à¥‡ छ । तर, यसरि मैले गरेका परिवरà¥à¤¤à¤¨à¤•ा कारणले हà¥à¤¨à¥‡ परिवरà¥à¤¤à¤¿à¤¤ à¤à¤¾à¤·à¤¾à¤•ो सà¥à¤µà¤°à¥à¤ªà¤•ो मैले पà¥à¤°à¥à¤£ जिमà¥à¤®à¥‡à¤µà¤¾à¤°à¤¿ लिà¤à¤•ो छॠ। यसरि यस à¤à¤¾à¤·à¤¾à¤•ो परिवरà¥à¤¤à¤¨, परिमारà¥à¤œà¤¨ र पà¥à¤°à¤¯à¥‹à¤— गरà¥à¤¨à¥‡ पà¥à¤°à¥à¤£ जिमà¥à¤®à¥‡à¤µà¤¾à¤°à¤¿ मेरो हà¥à¤¨à¥‡à¤› । यसका साथै, पाठकहरà¥à¤²à¤¾à¤‡ कà¥à¤¨à¥ˆ दà¥à¤µà¤¿à¤µà¤¿à¤§à¤¾ नहोस à¤à¤¨à¥‡à¤°, यस à¤à¤¾à¤·à¤¾ पà¥à¤°à¤¯à¥‹à¤— à¤à¤à¤° पà¥à¤°à¤•ाशित हà¥à¤¨à¥‡ सबै पà¥à¤°à¤•ाशनहरà¥à¤®à¤¾ मैले “आननà¥à¤¦à¤•ो नेपालि” पà¥à¤°à¤¯à¥‹à¤— à¤à¤à¤•ो जानकारि दिने छॠ।
यस अघि, मैले “ब” र “व” लेखाइमा किन गलà¥à¤¤à¤¿ à¤à¤‡ रहनà¥à¤›à¤¨ à¤à¤¨à¥‡à¤° बिषà¥à¤²à¥‡à¤¶à¤£ गरेर यो लेख लेखेको छॠ। तेसà¥à¤¤à¥ˆ, हà¥à¤°à¤¸à¥à¤µ र दिरà¥à¤˜ को à¤à¤• बरà¥à¤·à¥‡ लामो पà¥à¤°à¤¯à¥‹à¤—को बारेमा यहाठपढà¥à¤¨à¥à¤¹à¥‹à¤¸à¥à¥¤