तीज नजिकिदै गरà¥à¤¦à¤¾ मलाई करिब à¤à¤• दशक अघि घरनजिकै आमा, दिदिबैनीहरॠआफà¥à¤¨à¥‹ घरायशी धनà¥à¤¦à¤¾ à¤à¥à¤¯à¤¾à¤à¤° रातको समय टà¥à¤•ीको उजà¥à¤¯à¤¾à¤²à¥‹à¤®à¤¾ नाचà¥à¤¨à¥‡ , गाउने गरेको कà¥à¤°à¤¾ समà¥à¤à¤¿à¤¦à¥ˆà¤›à¥ | २/३ दिन अघिदेखि चेलीहरॠमाइती जाने,लà¥à¤¯à¤¾à¤‰à¤¨à¥‡ गरिनà¥à¤¥à¥à¤¯à¥‹ र तीज कै दिनमा à¤à¤¨à¥‡ आफà¥à¤¨à¥‹ गचà¥à¤›à¥‡ अनà¥à¤¸à¤¾à¤° शृंगार गरी बजार वा कà¥à¤¨à¥ˆ चौतारीमा à¤à¥‡à¤²à¤¾ à¤à¥ˆ नाच गान गरà¥à¤¨à¥‡ चलन थियो | शिव र पारà¥à¤µà¤¤à¥€à¤•ो धारà¥à¤®à¤¿à¤• कथा जोडिà¤à¤•ो तीजमा बिशेषत महिलाहरॠआफà¥à¤¨à¥‹ शà¥à¤°à¥€à¤®à¤¾à¤¨ र परिवारको लामो आयू र सà¥à¤¸à¥à¤µà¤¾à¤¸à¥à¤¥à¤•ो कामना गरà¥à¤¦à¥ˆ बà¥à¤°à¤¤ बसà¥à¤¨à¥‡ परमà¥à¤ªà¤°à¤¾ रहदै आà¤à¤•ो छ | तà¥à¤¯à¤¤à¤¿à¤¬à¥‡à¤²à¤¾à¤•ो गीतहरॠपनि महिलाको बेदना , घर र माइतिबिचको अनà¥à¤¤à¤°à¤¦à¥à¤µà¤¨à¥à¤¦, गाउà¤à¤®à¤¾ घटेका घटना आदिको वासà¥à¤¤à¤µà¤¿à¤•ता बà¥à¤¨à¥‡à¤° गाउने गरिनà¥à¤¥à¥à¤¯à¥‹ | समयको गतिशिलतासंगै तà¥à¤¯à¤¤à¤¿à¤¬à¥‡à¤²à¤¾ र अहिलेको तीजमा धेरै à¤à¤¿à¤¨à¥à¤¨à¤¤à¤¾ आइसकेको हामी देखà¥à¤¨ सकà¥à¤›à¥Œ |
अचेल तीज आउनॠà¤à¤¨à¥à¤¦à¤¾ १ महिना अगाडी देखि धमाधम तीजका à¤à¤²à¥à¤¬à¤®à¤¹à¤°à¥ बजारमा निसà¥à¤•नà¥à¤›à¤¨ | हामी पनि तà¥à¤¯à¤¹à¥€à¤—ित सà¥à¤¨à¥à¤¨ र रमाउन अà¤à¥à¤¯à¤¸à¥à¤¤ à¤à¥ˆà¤¸à¤•ेका छौ | गाउà¤à¤˜à¤°à¤•ा दलिनमा à¤à¥à¤¨à¥à¤¡à¤¿à¤¨à¥‡ रेडियो र कà¥à¤¯à¤¾à¤¸à¥‡à¤Ÿà¤®à¤¾ पनि अचेल यसà¥à¤¤à¥ˆ गीतहरॠघनà¥à¤•िरहेका होलान :
हाइ मेरो फरिया à¤à¤¨à¥ माथि सारà¥à¤¯à¥‹ à¤à¤¨à¥ तल à¤à¤°à¥à¤› हाइ मेरो फरिया …..|
हà¥à¤¨à¤¤ गाउठर सहर बीच तीजलाई मनाउने पà¥à¤°à¤•ृति फरक फरक होलान तर परिवरà¥à¤¤à¤¨ सरà¥à¤µà¤¬à¥à¤¯à¤¾à¤ªà¥€ à¤à¤à¤•ो कà¥à¤°à¤¾à¤²à¤¾à¤ˆ हामी नजर अनà¥à¤¦à¤¾à¤œ गरà¥à¤¨ सकà¥à¤¦à¥ˆà¤¨à¥Œ | शहरतिरको तिजको रमà¤à¤®à¤•ो त बयान गरी साधà¥à¤¯ छैन | जà¥à¤¨ हामीले अकà¥à¤¸à¤° पतà¥à¤° पतà¥à¤°à¤¿à¤•ा, टेलिचलचितà¥à¤° वा कसैको बहसको बिषयमा सà¥à¤¨à¥à¤¦à¥ˆ र देखà¥à¤¦à¥ˆ आà¤à¤•ा छौं | करिब à¤à¤• हपà¥à¤¤à¤¾ अघि देखि नै दर खाने र खà¥à¤µà¤¾à¤‰à¤¨à¥‡ जमघट, रवाफिलो पोशाक ,गरगहना आदि इतà¥à¤¯à¤¾à¤¦à¥€ तीजका बिकृति हà¥à¤¨à¥ जसलाई हामीले हटाउनॠपरà¥à¤› à¤à¤¨à¥à¤¨à¥‡ आवाज पनि बिगत तिर सà¥à¤¨à¥à¤¦à¥ˆ आà¤à¤•ै हौ | यधपी सबैको आआफà¥à¤¨à¥ˆ सोचाइ र शैलीका कारण सबै आआफà¥à¤¨à¥ˆ ढंगले तीज मनाउन बà¥à¤¯à¤¸à¥à¤¤ à¤à¥ˆà¤°à¤¹à¥‡à¤•ै छन | कà¥à¤¨ कà¥à¤°à¤¾ रामà¥à¤°à¥‹ र गरà¥à¤¨ हà¥à¤¨à¥‡ कà¥à¤¨ कà¥à¤°à¤¾ नरामà¥à¤°à¥‹ र गरà¥à¤¨ नहà¥à¤¨à¥‡ à¤à¤¨à¥à¤¨à¥ à¤à¤¨à¥à¤¦à¤¾ पनि मलाई चै परिवरà¥à¤¤à¤¨à¤²à¤¾à¤ˆ आतà¥à¤®à¤¸à¤¾à¤¥à¥ गरà¥à¤¨à¤ªà¤°à¥à¤› साथै आफà¥à¤¨à¥‹ मौलिकतालाई पनि महतà¥à¤µ दिनपरà¥à¤› जसà¥à¤¤à¥‹ लागà¥à¤› | तà¥à¤¯à¤¸ देखि बाहेक त अब सबैको आआफà¥à¤¨à¥ˆ सोचाई र बà¥à¤¯à¤¬à¤¹à¤¾à¤° हो सबैको आआफà¥à¤¨à¥ˆ रमाइलो गरà¥à¤¨à¥‡ तरिका पनि |
यी त à¤à¤ बिगतका कà¥à¤°à¤¾ ,यसपाली à¤à¤¨à¥‡ तीजमा पà¥à¤°à¥à¤·à¤¹à¤°à¥à¤•ो बाकà¥à¤²à¥‹ सहà¤à¤¾à¤—िता चरà¥à¤šà¤¾à¤•ो बिषय बनिरहेको कà¥à¤°à¤¾ सà¥à¤¨à¥à¤¨à¤®à¤¾ आà¤à¤•ो छ | मानिसहरॠअब पà¥à¤°à¥à¤·à¤¹à¤°à¥à¤²à¥‡ बà¥à¤°à¤¤ बसेर शà¥à¤°à¥€à¤®à¤¤à¥€à¤•ो पà¥à¤œà¤¾à¤®à¤¾à¤¤à¥à¤° गरà¥à¤¨ बाà¤à¤•ी छ समेत à¤à¤¨à¥à¤¦à¥ˆ गरेको सà¥à¤¨à¥‡à¤•ी छॠ| बिहान बिहानै टिà¤à¥€à¤®à¤¾ आउने तीजका गीतहरà¥à¤®à¤¾ महिलाहरà¥à¤•ो बिचमा पà¥à¤°à¥à¤·à¤¹à¤°à¥ नाचेको देखेर पनि यसà¥à¤¤à¤¾ टिपà¥à¤ªà¤£à¥€à¤¹à¤°à¥ आà¤à¤•ा हà¥à¤¨ सकà¥à¤›à¤¨ | तà¥à¤¯à¤¸à¥ˆà¤•ो पà¥à¤°à¤¤à¤¿à¤•à¥à¤°à¤¿à¤¯à¤¾ सà¥à¤µà¤°à¥‚प होला सायद बजारमा à¤à¤‰à¤Ÿà¤¾ गित पनि आà¤à¤•ो छ जसमा पà¥à¤°à¥à¤·à¤¹à¤°à¥à¤²à¤¾à¤ˆ चà¥à¤°à¤¾, पोते सारी लगाà¤à¤° नाचà¥à¤¨ आउन आवà¥à¤¹à¤¾à¤¨ गरिà¤à¤•ो छ |
मलाई निकै अचमà¥à¤® लागà¥à¤› | यसà¥à¤¤à¤¾ वाहियात टिपà¥à¤ªà¤£à¥€à¤¹à¤°à¥ किन आà¤à¤•ा होलान ? किन र पà¥à¤°à¥à¤·à¤¹à¤°à¥à¤²à¥‡ तीजमा सहà¤à¤¾à¤—ी à¤à¤à¤° नाचà¥à¤¨ गाउन हà¥à¤¦à¥ˆà¤¨ à¤à¤¨à¥‡à¤° कà¥à¤¨ धरà¥à¤®à¤¶à¤¾à¤¸à¥à¤¤à¥à¤° वा कानà¥à¤¨à¤®à¤¾ लेखिà¤à¤•ो छ र? लेखेको à¤à¤ कृपया मलाई à¤à¤¨à¤¿à¤¦à¤¿à¤¨à¥à¤¹à¥‹à¤²à¤¾ | यो बिषयमा पनि जानी राखà¥à¤¨à¥‡ थिठ| तर यदि पà¥à¤°à¥à¤· र महिला à¤à¤• अरà¥à¤•ाको परिपà¥à¤°à¤• हà¥à¤¨à¥ à¤à¤¨à¥‡ यो हामà¥à¤°à¥‹ चाड यो तिमà¥à¤°à¥‹ चाड à¤à¤¨à¤¿ रहनको औचितà¥à¤¯ छ र ? अनि यदि शà¥à¤°à¥€à¤®à¤¤à¥€à¤²à¥‡ शà¥à¤°à¥€à¤®à¤¾à¤¨à¤•ो निमà¥à¤¤à¤¿ बà¥à¤°à¤¤ बसà¥à¤¨ हà¥à¤¦à¤¾ शà¥à¤°à¥€à¤®à¤¾à¤¨à¤²à¥‡ चै शà¥à¤°à¥€à¤®à¤¤à¥€à¤•ो लागि किन बà¥à¤°à¤¤ बसà¥à¤¨ नहà¥à¤¨à¥‡? रहà¥à¤¯à¥‹ कà¥à¤°à¤¾ पà¥à¤°à¤¾à¤¨à¥‹ मानà¥à¤¯à¤¤à¤¾ अनि मौलिकताको | तà¥à¤¯à¥‹ समय अनà¥à¤¸à¤¾à¤° परिवरà¥à¤¤à¤¨ हà¥à¤¦à¥ˆ जानà¥à¤› अनि केहि मानà¥à¤¯à¤¤à¤¾à¤¹à¤°à¥à¤•ो परिमारà¥à¤œà¤¨ गरà¥à¤¨à¥ आवशà¥à¤¯à¤• पनि त हà¥à¤¨ जानà¥à¤› तिजनै मनाउना पो छोडà¥à¤¨à¥ à¤à¤à¤¨ त अथवा टोल नै थरà¥à¤•ने गरि मà¥à¤¨à¥à¤¨à¥€ र शिलाको ताणà¥à¤¡à¤µ पो गरà¥à¤¨ à¤à¤à¤¨ त ! ( कोठा à¤à¤¿à¤¤à¥à¤° जे सà¥à¤•ैमा नाचूठआ आफà¥à¤¨à¥‹ रमाइलो गरà¥à¤¨à¥‡ तरिका हो मैले अघिनै à¤à¤¨à¤¿à¤¸à¤•े) तर सारà¥à¤µà¤œà¤¨à¤¿à¤• ठाउ र कारà¥à¤¯à¤•à¥à¤°à¤®à¤®à¤¾ चै तà¥à¤¯à¤¸à¥à¤¤à¥‹ गरà¥à¤¨à¥ à¤à¤à¤¨ | तर तीजमा महिलाको बिचमा पà¥à¤°à¥à¤·à¤¹à¤°à¥ नाचà¥à¤¨ गाउन हà¥à¤¦à¥ˆà¤¨ à¤à¤¨à¥à¤¨à¥ चै रामà¥à¤°à¥‹ हैन | मलाई अà¤à¥ˆ पनि याद छ गाउà¤à¤®à¤¾ तिजको मेला à¤à¤°à¥à¤¨ जानेहरà¥à¤•ो हà¥à¤²à¤®à¤¾ धेरै जसो पà¥à¤°à¥à¤·à¤¹à¤°à¥ वा à¤à¤¨à¥Œ à¤à¤°à¥à¤–रका यà¥à¤µà¤¾à¤¹à¤°à¥ पनि हà¥à¤¨à¥à¤¥à¥‡ सà¥à¤Ÿà¥à¤•à¥à¤• à¤à¤¨à¥à¤¨à¥ परà¥à¤¦à¤¾ उनीहरà¥à¤•ो मनासय चै यà¥à¤µà¤¤à¥€à¤¹à¤°à¥à¤•ो वरिपरी जानॠनाच गानबाट रमाइलो गरà¥à¤¨à¥ हà¥à¤¨à¥à¤¥à¥à¤¯à¥‹ | मेरै गाउà¤à¤˜à¤°à¤•ो दाइ हरà¥à¤²à¥‡ à¤à¤¨à¥‡à¤•ो सà¥à¤¨à¥‡à¤•ी मैले ! रामà¥à¤°à¥€ रामà¥à¤°à¥€à¤¹à¤°à¥à¤²à¤¾à¤ˆ जिसà¥à¤•ाउन पनि पाइनà¥à¤› रे तà¥à¤¯à¥‹ मेलामा | फेरी मà¥à¤–ै फोरेर कà¥à¤¨à¥ˆ यà¥à¤µà¤¤à¥€à¤²à¥‡ नà¤à¤¨à¥‡ पनि उनीहरà¥à¤®à¤¾ पनि पà¥à¤°à¥à¤·à¤¹à¤°à¥à¤•ो उपसà¥à¤¥à¤¿à¤¤à¤¿à¤²à¥‡ छà¥à¤Ÿà¥à¤Ÿà¥ˆ रौनक आà¤à¤•ै हà¥à¤¨à¥à¤¥à¥à¤¯à¥‹ | आखिर तिजको पौराणिक कथा पनि त शिव र पारà¥à¤µà¤¤à¥€ संग जोडिà¤à¤° आà¤à¤•ो छ à¤à¤¨à¥‡ यसमा के महिला के पà¥à¤°à¥à¤· सबै उतà¥à¤¤à¤¿à¤•ै सहà¤à¤¾à¤—ी हà¥à¤¦à¤¾ के फरक परà¥à¤› र ? अठसोचà¥à¤¨à¥à¤¸ त शà¥à¤°à¥€à¤®à¤¾à¤¨ शà¥à¤°à¥€à¤®à¤¤à¥€ मिलेर अघिलà¥à¤²à¥‹ पà¥à¤°à¤¹à¤° मिलेर दर पकाई खाने à¤à¥‹à¤²à¤¿ पलà¥à¤Ÿ दà¥à¤µà¥ˆ जना à¤à¤• अरà¥à¤•ाको लागि बà¥à¤°à¤¤ बसà¥à¤¨à¥‡ , यसà¥à¤¤à¥‹ गरà¥à¤¦à¤¾ उनीहरà¥à¤•ो समà¥à¤¬à¤¨à¥à¤§à¤®à¤¾ कति आतà¥à¤®à¤¿à¤¯à¤¤à¤¾ र निकटता à¤à¤°à¤¿à¤¨à¥à¤› होला ! ! यसà¥à¤¤à¥‹ कà¥à¤°à¤¾à¤²à¤¾à¤‡ त हामीले सà¥à¤µà¤¾à¤—त पो गरà¥à¤¨à¥ परà¥à¤› त तà¥à¤¯à¤¸à¥ˆ नाना थरि कà¥à¤°à¤¾ गरà¥à¤¦à¥ˆ किन हिडà¥à¤›à¥Œ होला हामी ? के यसà¥à¤¤à¤¾ टिपà¥à¤ªà¤£à¥€à¤¹à¤°à¥à¤®à¤¾ उही पितृसतà¥à¤¤à¤¾à¤•ै गनà¥à¤§ आउदैन त ? जसलाई केहि महिलाहरà¥à¤²à¥‡ समेत मल जल गरिरहेका छन | आखिर पà¥à¤°à¥à¤·à¤¹à¤°à¥à¤•ो पनि त मन हो रमाइलो गरà¥à¤¨ कसलाई मन लागà¥à¤¦à¥ˆà¤¨ र ? अनि पà¥à¤°à¥à¤· र महिला à¤à¤• अरà¥à¤•ाको परिपà¥à¤°à¤• हà¥à¤¨à¥ à¤à¤¨à¥‡à¤° पनि किन à¤à¤¨à¥à¤¨à¥ परà¥à¤¯à¥‹ त तà¥à¤¯à¤¸à¥‹ à¤à¤ ?
यो कà¥à¤°à¤¾ गरà¥à¤¦à¤¾ मलाई गाउठकै à¤à¤‰à¤Ÿà¤¾ बोरà¥à¤¡à¤¿à¤‚ग सà¥à¤•à¥à¤²à¤®à¤¾ पढाउदा ताकाको घटना याद आउछ | २३ जना शिकà¥à¤·à¤• शिकà¥à¤·à¤¿à¤•ा हरॠà¤à¤à¤•ो तà¥à¤¯à¥‹ सà¥à¤•à¥à¤²à¤®à¤¾ à¤à¤• साल शिकà¥à¤·à¤¿à¤•ाहरà¥à¤²à¤¾à¤ˆ मातà¥à¤° तिजको बिदा दिने निरà¥à¤£à¤¯ गरियो | नà¤à¤¨à¥à¤¦à¥ˆ हामी ११ जना शिकà¥à¤·à¤¿à¤•ाहरॠतिज मनाउदै बसà¥à¤¯à¥Œ | à¤à¥‹à¤²à¤¿ पलà¥à¤Ÿ सà¥à¤•à¥à¤² जाà¤à¤¦à¤¾ सरहरà¥à¤•ो वृतानà¥à¤¤à¤²à¥‡ दिन à¤à¤°à¤¿ चरà¥à¤šà¤¾ बटà¥à¤²à¥à¤¯à¥‹ | सरहरू à¤à¤¨à¥à¤¦à¥ˆ हà¥à¤¨à¥à¤¹à¥à¤¨à¥à¤¥à¥à¤¯à¥‹ : ‘ हे à¤à¤—वान हिजो त सà¥à¤•à¥à¤² चलाउन नै गारो à¤à¥‹ मिसहरॠअरॠत जसो तसो गरियो तर नरà¥à¤¸à¤°à¥€à¤•ो बचà¥à¤šà¤¾à¤¹à¤°à¥à¤²à¤¾à¤ˆ हà¥à¤¯à¤¾à¤¨à¥à¤¡à¤² गरà¥à¤¨ कमà¥à¤¤à¤¾ त गारो à¤à¤¾à¤•ो हैन ! सबैजना तà¥à¤¯à¥‹ काम चै à¤à¤• अरà¥à¤•ालाई पनà¥à¤›à¤¾à¤‰à¤¦à¥ˆ थिठ| अरà¥à¤•ो साल तीजमा त हामी पनि बिदा माग गरà¥à¤¨à¥‡ हो सà¥à¤•à¥à¤² कमिटि संग …|’ नà¤à¤¨à¥à¤¦à¥ˆ अरà¥à¤•ो साल तीजमा सà¥à¤•à¥à¤² पà¥à¤°à¥ˆ बनà¥à¤¦ गरियो | तà¥à¤¯à¥‹ साल सरहरà¥à¤²à¥‡ पनि तिजको à¤à¤°à¤ªà¥à¤° मजà¥à¤œà¤¾ लिठ| तà¥à¤¯à¤¸à¥ˆà¤²à¥‡ यो सनà¥à¤§à¤°à¥à¤à¤®à¤¾ हामी à¤à¤• अरà¥à¤•ामा विà¤à¤¾à¤œà¤¿à¤¤ हà¥à¤¦à¥ˆ हैन बरॠमिलेर à¤à¤¬à¥à¤¯ तरिकाले तिज मनाउ à¤à¤¨à¥à¤¨ मन लागà¥à¤¦à¥ˆà¤› | दà¥à¤µà¥ˆ à¤à¤• अरà¥à¤•ाको परिपà¥à¤°à¤• हà¥à¤¨à¥ à¤à¤• बिना अरà¥à¤•ो अधà¥à¤°à¥‹ छ à¤à¤¨à¥à¤¨à¥‡ कà¥à¤°à¤¾à¤²à¤¾à¤ˆ मानà¥à¤¨à¥‡ हो à¤à¤¨à¥‡ नाचौंन पà¥à¤°à¥à¤· मितà¥à¤°à¤¹à¤°à¥ पनि महिलाहरà¥à¤•ो माà¤,मरी लानॠके छ र ?
अनà¥à¤¤à¥à¤¯à¤®à¤¾ बजारमा निकै चरà¥à¤šà¤¿à¤¤ गितको बोल यहाठपनि उलà¥à¤²à¥‡à¤– गरà¥à¤¨ चाहनà¥à¤›à¥ जसले महिला र पà¥à¤°à¥à¤· बिचको परिपà¥à¤°à¤•ता र आकरà¥à¤·à¤£à¤²à¤¾à¤‡ हासà¥à¤¯à¤¾à¤¤à¥à¤®à¤• तरिकाले पà¥à¤°à¤¸à¥à¤¤à¥à¤¤ गरेको मानà¥à¤›à¥ र यो गित मलाई मन पनि परà¥à¤› |
केटी:
तिजको बà¥à¤°à¤¤ बसà¥à¤›à¥ मत खानà¥à¤¨ पानी पनि वर मागà¥à¤›à¥ तिमीलाई केहि नहोस है à¤à¤¨à¤¿
हे तिमà¥à¤°à¥ˆ लागि हो
मै रामà¥à¤°à¥€ à¤à¤à¤•ो तिमà¥à¤°à¥ˆ लागि हो
मै मनà¥à¤¦à¤¿à¤° गà¤à¤•ो तिमà¥à¤°à¥ˆ लागि हो |
केटा:
बाउको कोटको खलà¥à¤¤à¥€à¤¬à¤¾à¤Ÿ पैसा मैले à¤à¤¿à¤•े
तेही पैसाले बजारमा जाली रà¥à¤®à¤¾à¤² किने
हे तिमà¥à¤°à¥ˆ लागि हो
मै जà¥à¤²à¥à¤«à¥€ कोरेको तिमà¥à¤°à¥ˆ लागि हो
बाउको दाम चोरेको तिमà¥à¤°à¥ˆ लागि हो |
😉
असà¥à¤¤à¥ !
One thought on “परिवरà¥à¤¤à¤¿à¤¤ तिज र पà¥à¤°à¥à¤· सहà¤à¤¾à¤—िता”