हिन्दु धर्मावलम्बिहरुले प्रत्येक बर्ष भाद्र कृष्ण अष्टमिका दिन कृष्ण जन्माष्टमि पर्ब मनाउछन्। श्रिकृष्ण भगवानलाइ सम्झेर यो दिन कृष्णको पूजा तथा उपसना गरिन्छ । साथै धार्मिक प्रवचन र पाठपुजा  गर्नुका साथै कृष्णको रथयात्रा र झुला झुलाउने पनि चलन छ ।

यो पर्वको बारेमा छोटो अडियो परिचय:

विष्णु भगवानले अन्याय, अत्याचार र अशुर  प्रवृत्तिबाट मानिसहरुलाइ मुक्त गर्न र संरक्षण प्रदान गर्न मानिसको रुपमा बारम्बार पृथ्विमा जन्म लिने गर्दथे। हिन्दु धार्मिक ग्रन्थहरु अनुसार उनले दश विभिन्न अवतार लिएकोमा कृष्ण अवतार उनको आठौं अवतारका भएको बिस्वास गरिन्छ।

महाभारत ग्रन्थका अनुसार कृष्ण जन्मेको समय उनका आमा बाबु उनका आफ्नै मामा कंशले थुनेको जेलमा थिए। चारैतिर सेनाको कडा सुरक्षा भएको भए पनि कृष्ण जन्मेको समयमा विष्णुको मोहित पार्ने शक्तिका कारण सबै सैनिक निदाएका थिए। त्यसैबेला भएको आकाशवाणिले बताए अनुसार कृष्णका बाबु वासुदेवले उनलाइ वृन्दावनस्थित उनका मित्र नन्दका छाडेर सोहि समयमा जन्मेकि नन्दपुत्रि लाइ लिएर आएका थिए । निदाएका सबै सैनिक उनि फर्के पनि मात्र ब्युँझिएको महाभारत ग्रन्थमा उल्लेख गरिएको छ। तेसैले कृष्ण जन्मिएको रातलाइ मोहरात्रि पनि भनिन्छ ।

 Continue reading

रक्षा बन्धन श्रावण महिनाको पुर्णिमाको दिन मनाइने एक हिन्दु चाड हो | रक्षा बन्धनको दिन मन्त्रले शुद्ध बनाइएको पहेंलो धागोको डोरी हातमा बाधेर पण्डित अथवा भान्जा वा ज्वाई आदि मान्यजनबाट आशिर्बाद लिने प्रचलन छ | तेस्तै ब्राह्मणहरुले पनि काँचो धागोले बनेको डोरि (जनै) लागाउने गर्दछन | आजकाल, भारतिय प्रभाबका कारण दाजु भाइले दिदि बहिनिलाई राखि (रक्षासुत्र) बाँधेर एक अर्काको सुस्वास्थ र दिर्घायुको कामना गर्ने चलन पनि बढ्दो क्रममा छ |

यसरि रक्षाबन्धन पर्वमा हिन्दु धर्मावलम्बिहरूले शरिर रक्षा तथा आध्यात्मिक शुद्धिका लागि ब्राम्हण पुरोहितद्वारा आ– आफ्ना नाडिमा डोरो बाँधि रक्षा बन्धन मनाउने प्रचलन चलेको छ ।

जनै पुर्णिमा अर्थात रक्षा बन्धनको भिडियो परिचय:

यो पर्बलाइ विभिन्न समुदायमा भिभिन्न नामले बोलाउने प्रचलन छ, केहि नाम हरु निम्न छन् :

• रक्षा बन्धन (रक्षासुत्र बाँधिने हुनाले)
• जनै पुर्णिमा (जनै लगाउने पुर्णिमाको दिन हुनाले)
• ऋषितर्पणि (सप्तऋषिहरूलाइ तर्पण दिने भएकोले)
• राखि (बिशेषता तराइमा)
• गुन्हु पुन्हि, क्वाटि खाने दिन (नेवार समुदायमा – नौ गेडागुडि को क्वाटि खाने)
• ब्याँजा नकेगु (भ्यागुताको पुजा गर्ने दिन)

रक्षा बन्धन

यसरि धागो वा राखि बाँध्दा निम्न श्लोक पाठ गर्ने गरिन्छ :

येन बद्धो बलि: राजा दानवेन्द्रो महाबल:।
तेन त्वामभिबध्नामि रक्षे मा चल मा चल॥

यो श्लोकको नेपालि अर्थ हुन्छ – जुन रक्षासुत्र ले महान शक्तिशालि तथा दानि राजा, बलिलाइ बाँधिएको थियो, त्यहि रक्षाबन्धन ले मैले तिमि/तपाइलाई बाँधि दिन्छु, जसले तिम्रो/तपाइको रक्षा गर्नेछ।

यो दिन राजधानिका विभिन्न देविदेवताका मन्दिर परिसरमा ब्राम्हणहरु विहानै देखि बसेर श्रद्धालु भक्तजनहरुका नाडिमा रक्षाबन्धन बाँध्ने गर्दछन ।

 Continue reading