यà¥à¤µà¤¾ संघका तराइ–मधेशका नेताहरà¥à¤²à¥‡ सदà¥à¤à¤¾à¤µà¤¨à¤¾ पारà¥à¤Ÿà¤¿à¤•ा अधà¥à¤¯à¤•à¥à¤· राजेनà¥à¤¦à¥à¤° महतोको नागरिकता छानविनको माग गरà¥à¤¦à¥ˆ गृहमनà¥à¤¤à¥à¤°à¤¿ शकà¥à¤¤à¤¿ बसà¥à¤¨à¥‡à¤¤à¤²à¤¾à¤‡ à¤à¤• जà¥à¤žà¤¾à¤ªà¤¨à¤ªà¤¤à¥à¤° बà¥à¤à¤¾à¤à¤•ा छनॠ। सो जà¥à¤žà¤¾à¤ªà¤¨à¤ªà¤¤à¥à¤°à¤®à¤¾ महतोसà¤à¤— à¤à¤¾à¤°à¤¤ र नेपालको दोहोरो नागरिकता à¤à¤à¤•ो à¤à¤¨à¥à¤¦à¥ˆ छानविनको माग गरिà¤à¤•ो छ।
à¤à¤¿à¤¡à¤¿à¤¯à¥‹ रिपोरà¥à¤Ÿ
यस अघि, महतो बहालवाला मनà¥à¤¤à¥à¤°à¤¿ रहà¤à¤¦à¤¾ पनि महतोको नागरिकताबारे छानविनको माग à¤à¤à¤•ो थियो । बि.स. २०६८ मा अखà¥à¤¤à¤¿à¤¯à¤¾à¤°à¤²à¥‡ महतोको नागरिकताको बारेमा चासो दिà¤à¤° गृह मनà¥à¤¤à¥à¤°à¤¾à¤²à¤¯à¤²à¤¾à¤ˆ पतà¥à¤°à¤¾à¤šà¤¾à¤° पनि गरेको थियो । गृहमनà¥à¤¤à¥à¤°à¤¾à¤²à¤¯à¤²à¥‡ सरà¥à¤²à¤¾à¤¹à¤¿ जिलà¥à¤²à¤¾ पà¥à¤°à¤¶à¤¾à¤¸à¤¨ कारà¥à¤¯à¤¾à¤²à¤¯ सित राजेनà¥à¤¦à¥à¤° महतोको नागरिकता समà¥à¤¬à¤¨à¥à¤§à¤¿ विवरण मागà¥à¤¦à¥ˆ पतà¥à¤°à¤¸à¤®à¥‡à¤¤ लेखेको थियो । महतोको नागरिकता समà¥à¤¬à¤¨à¥à¤§à¤¿ अà¤à¤¿à¤²à¥‡à¤– फेला नपरेको र तà¥à¤¯à¤¸à¤¬à¥‡à¤²à¤¾ महतो मनà¥à¤¤à¥à¤°à¤¿ à¤à¤à¤•ा हà¥à¤¨à¤¾à¤²à¥‡ छानविन हà¥à¤¨ नसकेको à¤à¤¨à¥à¤¦à¥ˆ सरà¥à¤²à¤¾à¤¹à¤¿ पà¥à¤°à¤¶à¤¾à¤¸à¤¨à¤²à¥‡ उतà¥à¤¤à¤° पठाà¤à¤•ो थियो ।
अहिले पनि यà¥à¤µà¤¾ संघको जà¥à¤žà¤¾à¤ªà¤¨à¤ªà¤¤à¥à¤° बà¥à¤à¥à¤¨à¥‡ कà¥à¤°à¤®à¤®à¤¾ गृहमनà¥à¤¤à¥à¤°à¤¿ बसà¥à¤¨à¥‡à¤¤à¤²à¥‡ घà¥à¤®à¤¾à¤‰à¤°à¥‹ पाराले समाधानको उपयà¥à¤•à¥à¤¤ विधि सरकारले छनोट गरà¥à¤¨à¥‡ बताà¤à¤•ा थिठ। जानकारहरॠततà¥à¤•ाल छानविन हà¥à¤¨à¥‡ समà¥à¤à¤¾à¤µà¤¨ कम रहेको बताउà¤à¤›à¤¨ । किनकि, नागरिकता छानविन गरà¥à¤¨ थालà¥à¤¦à¤¾ सरकार र मधेसी मोरà¥à¤šà¤¾ बिचको वारà¥à¤¤à¤¾ पà¥à¤°à¤•à¥à¤°à¤¿à¤¯à¤¾à¤®à¤¾ समसà¥à¤¯à¤¾ हà¥à¤¨à¥‡ समà¥à¤à¤¾à¤µà¤¨à¤¾ देखिà¤à¤•ो छ।
यà¥à¤µà¤¾ संघको जà¥à¤žà¤¾à¤ªà¤¨à¤ªà¤¤à¥à¤° बà¥à¤à¥à¤¨à¥‡ कà¥à¤°à¤®à¤®à¤¾ पनि गृहमनà¥à¤¤à¥à¤°à¥€ बसà¥à¤¨à¥‡à¤¤à¤²à¥‡ घà¥à¤®à¤¾à¤‰à¤°à¥‹ जवाफ दिà¤à¤•ा थिठ। उनले नागरिकता विवादमा सरकार गमà¥à¤à¥€à¤° रहेको à¤à¤¨à¥à¤¦à¥ˆ यसको समाधानको उपयà¥à¤•à¥à¤¤ विधि सरकारले छनोट गरà¥à¤¨à¥‡ बताà¤à¤•ा थिठ।
राजेनà¥à¤¦à¥à¤° महतो को हà¥à¤¨ ?
बिगत २५ वरà¥à¤·à¤¦à¥‡à¤–ि नेपालमा राजनीति गरिरहेका राजेनà¥à¤¦à¥à¤° महतो पटक-पटक मनà¥à¤¤à¥à¤°à¥€à¤¸à¤®à¥‡à¤¤ à¤à¤‡à¤¸à¤•ेका राजनितिगà¥à¤¯ हà¥à¤¨ । उनको पà¥à¤–à¥à¤°à¥à¤¯à¥Œà¤²à¥€ घर à¤à¤¾à¤°à¤¤à¤•ो सिमामा रहेको à¤à¤¾à¤°à¤¤à¤•ो सितामढिमा जिलà¥à¤²à¤¾à¤•ो कोहवरवा गाउà¤à¤®à¤¾ रहेको र ससà¥à¤°à¤¾à¤²à¤¿ पनि उतै à¤à¤à¤•ो बताइनà¥à¤› । कोहरवा गाउठनेपाल-à¤à¤¾à¤°à¤¤ सिमाबाट करिव १५ किलोमिटर दà¥à¤°à¤¿à¤®à¤¾ रहेको छ । महतोको à¤à¤¾à¤°à¤¤à¤®à¤¾ à¤à¤à¤•ो घरमा उनका काकापटà¥à¤Ÿà¤¿à¤•ा सनà¥à¤¤à¤¾à¤¨à¤¹à¤°à¥ बसà¥à¤¨à¥‡ गरेको अनलाइन खबरमा लेखिà¤à¤•ो छ । उनका तीन दाजà¥à¤à¤¾à¤‡ à¤à¤¨à¥‡ अहिले नेपालमा नै बसोबास गरà¥à¤›à¤¨à¥¤
जानकारहरà¥à¤²à¥‡ à¤à¤¨à¥‡ अनà¥à¤¸à¤¾à¤° राजेनà¥à¤¦à¥à¤° महतोका बाबॠखोà¤à¤¾à¤°à¤¿ सà¥à¤¡à¥€ à¤à¤¾à¤°à¤¤à¥€à¤¯ नागरिक थिठ। पहिले सà¥à¤¡à¥€ थर हà¥à¤¨à¥‡à¤²à¥‡ आजकल महतो वा साह लेखà¥à¤¨ थालेको हà¥à¤¨à¤¾à¤²à¥‡ राजेनà¥à¤¦à¥à¤° महतो à¤à¤à¤•ा हà¥à¤¨à¥¤ खोà¤à¤¾à¤°à¤¿ वà¥à¤¯à¤¾à¤ªà¤¾à¤° गरà¥à¤¨ à¤à¤¨à¥‡à¤° २०२० सालतिर नेपाल आà¤à¤° र सरà¥à¤²à¤¾à¤¹à¤¿à¤•ो बयलवासमा उनले धान-चामलको वà¥à¤¯à¤¾à¤ªà¤¾à¤° शà¥à¤°à¥ गरेका थिà¤à¥¤ उनको बà¥à¤¯à¤ªà¤¾à¤° फसà¥à¤Ÿà¤¾à¤‰à¤à¤¦à¥ˆ गठपछि उनले सरà¥à¤²à¤¾à¤¹à¤¿à¤•ो बà¥à¤°à¤®à¥à¤¹à¤ªà¥à¤°à¤¿ गाविसमा घर बनाà¤à¤° बसà¥à¤¨ थाले ।
महतोले आफà¥à¤¨à¥‹ पà¥à¤°à¥à¤–à¥à¤¯à¥Œà¤²à¤¿ गाउठकोहबरवासà¤à¤—ै जोडिà¤à¤•ो मरिया à¤à¤¨à¥à¤¨à¥‡ गाउà¤à¤•ि सà¥à¤¥à¤¾à¤‡ बासिनà¥à¤¦à¤¾ शैलकà¥à¤®à¤¾à¤°à¤¿ देविलाइ बिहे गरेका हà¥à¤¨à¥ । शैलकà¥à¤®à¤¾à¤°à¤¿ पनि हाल समानà¥à¤ªà¤¾à¤¤à¤¿à¤•बाट संविधानसà¤à¤¾ सदसà¥à¤¯ छिन । शैलकà¥à¤®à¤¾à¤°à¤¿à¤²à¥‡ महतोसित विवाह गरेपछि वैवाहिक अंगीकृत नागरिकता लिà¤à¤•ी हà¥à¤¨ । संविधानसà¤à¤¾ सदसà¥à¤¯à¤•ो परिचयातà¥à¤®à¤• किताबका अनà¥à¤¸à¤¾à¤° शैलकà¥à¤®à¤¾à¤°à¤¿à¤²à¥‡ २०४ॠसालबाट राजनितिमा लागेको र à¤à¤¸à¤à¤¸à¤²à¤¸à¤¿à¤¸à¤®à¥à¤® अधà¥à¤¯à¤¯à¤¨ उलà¥à¤²à¥‡à¤– छ। शैलकà¥à¤®à¤¾à¤°à¤¿ मधेसी महिला समाज र सà¥à¤¡à¤¿ समाजकि केनà¥à¤¦à¥à¤°à¥€à¤¯ सदसà¥à¤¯à¤¸à¤®à¥‡à¤¤ हà¥à¤¨à¥ । महतो दमà¥à¤ªà¤¤à¥à¤¤à¤¿à¤•ा à¤à¤• छोरा र à¤à¤• छोरि छनॠ।
राजेनà¥à¤¦à¥à¤° महतोले २०२१ सालतिर काठमाडौं आà¤à¤° ताहचल कà¥à¤¯à¤¾à¤®à¥à¤ªà¤¸à¤®à¤¾ बसेर पढनà¥à¤•ो साथै सानातिना वà¥à¤¯à¤¾à¤ªà¤¾à¤° पनि गरà¥à¤¨à¥‡ गरà¥à¤¥à¥‡ । केही समय गारà¥à¤®à¥‡à¤¨à¥à¤Ÿ वà¥à¤¯à¤µà¤¸à¤¾à¤¯ गरेका महतोले ठेकेदारिको काम सà¥à¤°à¥ गरे जसमा घरमा रंग लगाउनेदेखि कारà¥à¤¯à¤¾à¤²à¤¯à¤¹à¤°à¥à¤®à¤¾ सà¥à¤Ÿà¥‡à¤¶à¤¨à¤°à¤¿ सामानहरॠसपà¥à¤²à¤¾à¤‡ गरà¥à¤¨à¥‡à¤¸à¤®à¥à¤®à¤•ा काम परà¥à¤¦à¤¥à¥‡à¥¤
तà¥à¤°à¤¿à¤à¥à¤µà¤¨ विमानसà¥à¤¥à¤²à¤•ो फोहोर उठाउने ठेकà¥à¤•ा हात पारेपछि à¤à¤¨à¥‡ महतोले रामà¥à¤°à¥ˆ पैसा कमाà¤à¤•ो अनलाइन खबरले लेखेको छ । उनि राजनितिमा लागेको à¤à¤¨à¥‡ ०४६ सालपछि मातà¥à¤°à¥ˆ हो । उनि बà¥à¤¯à¤¾à¤ªà¤¾à¤°à¤•ो सिलसिलामा नै मधेसवादि नेता गजेनà¥à¤¦à¥à¤° नारायण सिंहसंग नजिक à¤à¤à¤•ा थिठ। उनिहरॠबिहको समà¥à¤µà¤¨à¥à¤§ बढदै गठपछि उनि पनि राजनिति तरà¥à¤« लागेका हà¥à¤¨à¥ । पà¥à¤°à¤œà¤¾à¤¤à¤¾à¤¨à¥à¤¤à¥à¤°à¤¿à¤• आनà¥à¤¦à¥‹à¤²à¤¨à¤®à¤¾ सामेल नà¤à¤à¤•ा र धेरै पछि मातà¥à¤°à¥ˆ राजनितिमा पà¥à¤°à¤µà¥‡à¤¶ गरे पनि उनले पà¥à¤°à¤¾à¤¨à¤¾ र अनà¥à¤à¤µà¤¿ मधेसि नेताहरà¥à¤²à¤¾à¤ˆ पछि पारà¥à¤¦à¥ˆ अहिलेसमà¥à¤® चारपटक मनà¥à¤¤à¥à¤°à¤¿ बनिसकेका छन। उनले पछिलà¥à¤²à¥‹ संविधानसà¤à¤¾à¤•ो चà¥à¤¨à¤¾à¤µà¤®à¤¾ à¤à¤¨à¥‡ आफà¥à¤¨à¥ˆ गृहजिलà¥à¤²à¤¾ सरà¥à¤²à¤¾à¤¹à¤¿à¤®à¤¾ हारेका थिठ।आफॠहारे पनि महतोले समानà¥à¤ªà¤¤à¤¿à¤•बाट आफà¥à¤¨à¥ˆ शà¥à¤°à¤¿à¤®à¤¤à¤¿à¤²à¤¾à¤‡ सà¤à¤¾à¤¸à¤¦ बनाउन à¤à¤¨à¥‡ सफल à¤à¤à¤•ा थिठ।
राजेनà¥à¤¦à¥à¤° महतोले केही समयअघि मातà¥à¤°à¥ˆ ‘अब कहिलà¥à¤¯à¥ˆ मनà¥à¤¤à¥à¤°à¤¿ नबनà¥à¤¨à¥‡â€™ à¤à¤¨à¥‡à¤° घोषणा गरेका थिठ।
राजेनà¥à¤¦à¥à¤° महतोले नागरिकता कसरि लिठ?
राजेनà¥à¤¦à¥à¤° महतोका बाबॠछोराले नै नेपाल बसोबास गरà¥à¤¨ थालेको केहि समयमा नै नेपालि नागरिकता लिà¤à¤•ो हà¥à¤¨ सकà¥à¤¨à¥‡ समà¥à¤à¤¾à¤µà¤¨à¤¾ छ । उनले ०२à¥/०२८ तिर नेपालि नागरिकता लिà¤à¤•ो र सो नागरिकता दिलाउन सरà¥à¤²à¤¾à¤¹à¤¿à¤•ा ततà¥à¤•ालिन जिलà¥à¤²à¤¾ विकास समितिका सà¤à¤¾à¤ªà¤¤à¤¿ अमरबहादà¥à¤° थापाको मà¥à¤–à¥à¤¯ à¤à¥à¤®à¤¿à¤•ा à¤à¤à¤•ो आशंका गरिà¤à¤•ो छ । कासै कसैले त अठबाबà¥à¤²à¥‡ à¤à¤¨à¥à¤¦à¤¾ पहिले छोरा राजेनà¥à¤¦à¥à¤°à¤²à¥‡ नागरिकता लिà¤à¤•ो दावि गरेका छनॠ। तर यि सबै रे का कà¥à¤°à¤¾ मातà¥à¤° हà¥à¤¨à¥ किनकि यि तथà¥à¤¯ पà¥à¤°à¤®à¤¾à¤£à¤¿à¤¤ गरà¥à¤¨à¥‡ सबै कागजात à¤à¤¨à¥‡ नषà¥à¤Ÿ à¤à¤‡ सकेका छनॠ।
माओवादीले सरà¥à¤²à¤¾à¤¹à¤¿ जिलà¥à¤²à¤¾ सदरमà¥à¤•ाममा हमला गरेर सबै कागजात नषà¥à¤Ÿ गरेपछि तà¥à¤¯à¤¹à¤¾à¤ à¤à¤à¤•ा सबै नागरिकता समà¥à¤¬à¤¨à¥à¤§à¤¿ पà¥à¤°à¤®à¤¾à¤£à¤¹à¤°à¥ नषà¥à¤Ÿ à¤à¤‡à¤¸à¤•ेका छन । महतोले जनà¥à¤®à¤¸à¤¿à¤¦à¥à¤§ नागरिकता लिà¤à¤•ो दाबि गरà¥à¤¨à¥‡ गरेका छनॠ। तर, नेपालको कानà¥à¤¨ जà¥à¤žà¤¾à¤¤à¤¾à¤¹à¤°à¥ का अनà¥à¤¸à¤¾à¤° उनले नागरिकता पà¥à¤°à¤¾à¤ªà¥à¤¤ गरेको समयमा जनà¥à¤®à¤¸à¤¿à¤¦à¥à¤¦ नागरिकता लिन पाउने पà¥à¤°à¤¾à¤¬à¤§à¤¾à¤¨ नै खारेज à¤à¤‡ सकेको थियो । बि.सं. २०१९ साल à¤à¤¨à¥à¤¦à¤¾ पहिले नेपालमा आà¤à¤° लामो समय बसोबास गरेका बà¥à¤¯à¤•à¥à¤¤à¤¿à¤²à¤¾à¤‡ जनà¥à¤®à¤¸à¤¿à¤¦à¥à¤§ नागरिकता दिने वà¥à¤¯à¤µà¤¸à¥à¤¥à¤¾ à¤à¤à¤•ो à¤à¤ पनि सो बà¥à¤¯à¤¬à¤¸à¥à¤¥à¤¾ २०१९ सालपछि हटाà¤à¤° बंशजको आधारमा मातà¥à¤° नागरिकता दिने बà¥à¤¯à¤¬à¤¸à¥à¤¥à¤¾ à¤à¤à¤•ो थियो ।
राजेनà¥à¤¦à¥à¤° महतोको आलिसान महल
महतोले काठमाडौंको à¤à¤¿à¤®à¤¸à¥‡à¤¨à¤—ोलामा à¤à¤• आलिसान घर किनेका छनॠ। मधेसलाई काठमाडौंले हेपेको बताउने महतोले काठमाडौंमै करोडौंको महल ठडà¥à¤¯à¤¾à¤à¤•ो à¤à¤¨à¥‡à¤° बिरोध को आवाज उठने गरेको छ । उनले किनेको घरको आय सà¥à¤°à¥‹à¤¤ पनि पà¥à¤°à¤·à¥à¤Ÿ छैन । महतोले काठमाडौंमा नै रहेको अरà¥à¤•ो निवास सिनामंगल à¤à¤¤à¥à¤•ेको पà¥à¤²à¤®à¤¾ रहेको छ । यो महतो निवास à¤à¤¨à¥‡ सामानà¥à¤¯ नै छ । केहि समय पहिले आकà¥à¤°à¥‹à¤¶à¤¿à¤¤ à¤à¤¿à¤¡à¤²à¥‡ à¤à¤¾à¤°à¤¤à¤²à¤¾à¤ˆ नाकाबनà¥à¤¦à¥€ गरà¥à¤¨ सघाà¤à¤•ो आरोपमा उनका घर तोडफोड र आगजनिको पà¥à¤°à¤¯à¤¾à¤¸ गरेको थियो ।
यि काठमाणà¥à¤¡à¥Œà¤‚का घरको साथ साथै, महतोले संविधानसà¤à¤¾à¤•ो चà¥à¤¨à¤¾à¤µ हारे लगतà¥à¤¤à¥ˆ सरà¥à¤²à¤¾à¤¹à¤¿à¤®à¤¾ पनि à¤à¤¬à¥à¤¯ घर किनेको खवर छ । उनले करिव रॠà¥à¥¦ लाख रà¥à¤ªà¥ˆà¤¯à¤¾à¤à¤®à¤¾ à¤à¤• लज सहितको घर किनेको तर, उनले तà¥à¤¯à¥‹ घर à¤à¤¨à¥‡ आफà¥à¤¨à¥‹ नाममा नराखेको बताइनà¥à¤›Â ।