टà¥à¤µà¤¿à¤Ÿà¤° साथि, à¤à¤•तारेको सà¥à¤à¤¾à¤µà¤®à¤¾ आज म नेपालि à¤à¤¾à¤·à¤¾à¤®à¤¾ “व” र “ब” को पà¥à¤°à¤¯à¥‹à¤—मा हà¥à¤¨à¥‡ गलà¥à¤¤à¤¿à¤¹à¤°à¥à¤•ो कारण बिशà¥à¤²à¥‡à¤·à¤£ गरà¥à¤¦à¥ˆà¤›à¥ । मेरो पà¥à¤°à¤¾à¤°à¤®à¥à¤à¤¿à¤• बिशà¥à¤²à¥‡à¤·à¤£ अनà¥à¤¸à¤¾à¤° धेरै शवà¥à¤¦à¤¹à¤°à¥à¤®à¤¾ “व” को सटà¥à¤Ÿà¤¾ “ब” पà¥à¤°à¤¯à¥‹à¤— गरà¥à¤¦à¤¾ पनि à¤à¤‰à¤Ÿà¥ˆ अरà¥à¤¥ लागà¥à¤¨à¥‡ हà¥à¤¨à¤¾à¤²à¥‡ यसà¥à¤¤à¤¾ कतिपय शबà¥à¤¦à¤¹à¤°à¥ (शवà¥à¤¦à¤¹à¤°à¥) लेखà¥à¤¦à¤¾ गलत लेखिने गरेको रहेछ । तेसैले “व” पà¥à¤°à¤¯à¥‹à¤— हà¥à¤¨à¥‡ शवà¥à¤¦à¤¹à¤°à¥à¤®à¤¾ गलà¥à¤¤à¤¿ हà¥à¤¨à¥‡ à¤à¤ पनि “ब” पà¥à¤°à¤¯à¥‹à¤— हà¥à¤¨à¥‡ शबà¥à¤¦à¤¹à¤°à¥à¤®à¤¾ à¤à¤¨à¥‡ गलà¥à¤¤à¤¿ नहà¥à¤¨à¥‡ रहेछ ।Â
***
हà¥à¤°à¤¸à¥à¤µ दिरà¥à¤˜ पछि नेपालि लेखनमा म धेरै à¤à¥à¤•à¥à¤•िने अकà¥à¤·à¤°à¤¹à¤°à¥à¤®à¤¾ “ब” र “व” पनि परà¥à¤¦à¤›à¤¨ । यि दà¥à¤‡à¤•ो उचà¥à¤šà¤¾à¤°à¤£ फरक फरक हà¥à¤¨à¥‡ à¤à¤ पनि लेखाइमा र बोलाइमा आउने फरक उचà¥à¤šà¤¾à¤°à¤£à¤•ा कारण “विदà¥à¤¯à¤¾à¤²à¤¯” र “बिदà¥à¤¯à¤¾à¤²à¤¯” à¤à¤‰à¤Ÿà¥ˆ पढिनà¥à¤› र उसà¥à¤¤à¥ˆ सà¥à¤¨à¤¿à¤¨à¥à¤› । मानिसहरà¥à¤²à¥‡ “वाचाल” लाइ “बाचाल” पनि à¤à¤¨à¥à¤¨à¥‡ गरेका छन र तà¥à¤¯à¤¸à¤²à¤¾à¤‡ गलत मानà¥à¤¨à¥‡ पà¥à¤°à¤šà¤²à¤¨ पनि छैन ।
मेरो अनà¥à¤à¤µà¤®à¤¾, “ब” लाइ सहि तरिकाले उचà¥à¤šà¤¾à¤°à¤£ गरिनà¥à¤› र तà¥à¤¯à¤¸à¤²à¤¾à¤‡ “व”ले पà¥à¤°à¤¤à¤¿à¤¸à¥à¤¥à¤¾à¤ªà¤¨ गरà¥à¤¨ मिलà¥à¤¦à¥ˆà¤¨ । तर “व” à¤à¤à¤•ा सà¥à¤¥à¤¾à¤¨à¤®à¤¾ “ब”ले पà¥à¤°à¤¤à¤¿à¤¸à¥à¤¥à¤¾à¤ªà¤¨ गरà¥à¤¦à¤¾ पनि खासै फरक परेको देखिंदैन।
केहि उदाहरण:
“ब” को उचà¥à¤šà¤¾à¤°à¤£ “व” गरà¥à¤¨ मिलà¥à¤¦à¥ˆà¤¨:
- बजार – बजारमा “ब” नै उचà¥à¤šà¤¾à¤°à¤£ हà¥à¤¨à¥à¤› र “वजार” उचà¥à¤šà¤¾à¤°à¤£ गलत हà¥à¤¨à¥à¤› ।
- बम – “वम” त हà¥à¤¨à¥ˆ सकà¥à¤¦à¥ˆà¤¨ ।
- बाकस – “वाकस” को अरà¥à¤¥ लागà¥à¤¦à¥ˆà¤¨ ।
अà¤, “वा” à¤à¤¨à¥à¤¨à¥ र “बा” à¤à¤¨à¥à¤¨à¥à¤®à¤¾ आकास जमिनको अनà¥à¤¤à¤° छ । तेसà¥à¤¤à¥ˆ, “व” लेखà¥à¤¦à¤¾ र “ब” लेखà¥à¤¦à¤¾Â फरक अरà¥à¤¥ लागà¥à¤¨à¥‡ शबà¥à¤¦à¤¹à¤°à¥:
- वा (अथवा) – बा (बाबà¥)
- वडा (मानिस बसà¥à¤¨à¥‡ à¤à¤• कà¥à¤·à¥‡à¤¤à¥à¤°) – बडा (ठà¥à¤²à¥‹ वा पाको मानà¥à¤›à¥‡)
- वाल ( धारण गरà¥à¤¨à¥‡, à¤à¤£à¥à¤¡à¤¾à¤µà¤¾à¤² à¤à¤¨à¥‡à¤•ो जसà¥à¤¤à¥‹) – बाल (बालबालिका समà¥à¤¬à¤¨à¥à¤§à¤¿)
- वर (नजिक) – बर (à¤à¤• पà¥à¤°à¤•ारको रà¥à¤–)
तर, धेरै जसà¥à¤¤à¥‹ नेपालि शवà¥à¤¦à¤®à¤¾ “व” लाइ “ब” उचà¥à¤šà¤¾à¤°à¤£ गरà¥à¤¦à¤¾ पनि उहि बà¥à¤à¤¿à¤¨à¥à¤› :
- विकास – हà¥à¤¨ विकास à¤à¤ पनि यसलाइ पनि “बिकास” पढिनà¥à¤› ।
- विशेषण – बिशेषण र विशेषण दà¥à¤¬à¥ˆ सहि जसà¥à¤¤à¥‹ लागà¥à¤›à¤¨ ।
- वाकà¥à¤¯ – बोलिचालिमा “बाकà¥à¤¯” à¤à¤¨à¥à¤¦à¤¾ पनि गलत अरà¥à¤¥ लागà¥à¤¦à¥ˆà¤¨ ।
- दिवà¥à¤¯ – बोलिचालिमा “दिबà¥à¤¯” नै à¤à¤¨à¤¿à¤¨à¥à¤› ।
अपवाद (अपबाद):
- वरिपरि – बरिपरि (नहà¥à¤¨à¥‡ रहेछ)
- विशà¥à¤µà¤µà¤¿à¤¦à¥à¤¯à¤¾à¤²à¤¯ – बिशà¥à¤µà¤µà¤¿à¤¦à¥à¤¯à¤¾à¤²à¤¯ (बिशà¥à¤µà¤¬à¤¿à¤¦à¥à¤¯à¤¾à¤²à¤¯ – तर बिशà¥à¤¬à¤¬à¤¿à¤¦à¥à¤¯à¤¾à¤²à¤¯ चाà¤à¤¹à¤¿ नहà¥à¤¨à¥‡ रहेछ)
“व” लाइ “ब” लेखà¥à¤¦à¤¾ फरक नपरà¥à¤¨à¥‡ शवà¥à¤¦à¤¹à¤°à¥ निमà¥à¤¨ छनà¥:
वचन – बचन
वाद – बाद
वैचारिक – बैचारिक
वैधानिक – बैधानिक
वैशाख – बैशाख
वजà¥à¤°à¤¾à¤šà¤¾à¤°à¥à¤¯ – बजà¥à¤°à¤¾à¤šà¤¾à¤°à¥à¤¯
वकà¥à¤¤à¤µà¥à¤¯ – बकà¥à¤¤à¤µà¥à¤¯ (बकà¥à¤¤à¤¬à¥à¤¯)
वामपनà¥à¤¥à¤¿ – बामपनà¥à¤¥à¤¿
वन – बन
वाणिजà¥à¤¯ – बाणिजà¥à¤¯
वंश – बंश
वरदान – बरदान
वरà¥à¤— – बरà¥à¤—
वरà¥à¤£à¤¨ – बरà¥à¤£à¤¨
वरà¥à¤· – बरà¥à¤·
वारà¥à¤¤à¤¾ – बारà¥à¤¤à¤¾
वरà¥à¤¤à¤®à¤¾à¤¨ – बरà¥à¤¤à¤®à¤¾à¤¨
वसनà¥à¤¤ – बसनà¥à¤¤
वासि – बासि
वासà¥à¤¤à¤µà¤¿à¤• – बासà¥à¤¤à¤µà¤¿à¤• (बासà¥à¤¤à¤¬à¤¿à¤•)
वसà¥à¤¤à¥ – बसà¥à¤¤à¥
वातावरण – बातावरण (बाताबरण)
वेद – बेद
वेला – बेला
वेशà¥à¤¯à¤¾ – बेशà¥à¤¯à¤¾
विà¤à¤¾à¤— – बिà¤à¤¾à¤—
विचलन – बिचलन
विचार – बिचार
विदेशि – बिदेशि
विधान – बिधान
विधि – बिधि
विदà¥à¤°à¥‹à¤¹ – बिदà¥à¤°à¥‹à¤¹
विदà¥à¤¯à¤¾ – बिदà¥à¤¯à¤¾
विदà¥à¤¯à¥à¤¤ – बिदà¥à¤¯à¥à¤¤
विहिन – बिहिन
विजय – बिजय
विकास – बिकास
विकट – बिकट
विखणà¥à¤¡à¤¨ – बिखणà¥à¤¡à¤¨
विकà¥à¤°à¤¿à¤¤ – बिकà¥à¤°à¤¿à¤¤ (कà¥à¤°à¤¿ गलà¥à¤¤à¤¿ छ है)
विलासि – बिलासि
विमान – बिमान
विनाश – बिनास
विपासना – बिपासना
विपरित – बिपरित
विफल – बिफल
विर – बिर
विरह – बिरह
विरà¥à¤¦à¥à¤§ – बिरà¥à¤¦à¥à¤§
विषय – विषय
विशाल – बिशाल
विशेष – बिशेष
विशिषà¥à¤Ÿ – बिशिषà¥à¤Ÿ
विशà¥à¤µ – बिशà¥à¤µ
विशà¥à¤µà¤¾à¤¸ – बिशà¥à¤µà¤¾à¤¸
विसà¥à¤«à¥‹à¤Ÿ – बिसà¥à¤«à¥‹à¤Ÿ
विसà¥à¤¤à¤¾à¤°à¥ˆ – बिसà¥à¤¤à¤¾à¤°à¥ˆ
विवाद – बिवाद (बिबाद)
विवाह – बिवाह (बिबाह)
विवरण – बिबरण (बिवरण)
विविध – बिविध (बिबिध)
वà¥à¤¯à¤¾à¤–à¥à¤¯à¤¾ – बà¥à¤¯à¤¾à¤–à¥à¤¯à¤¾
वà¥à¤¯à¤¾à¤ªà¥à¤¤ – बà¥à¤¯à¤¾à¤ªà¥à¤¤
वà¥à¤¯à¤µà¤¹à¤¾à¤° – बà¥à¤¯à¤µà¤¹à¤¾à¤° (बà¥à¤¯à¤¬à¤¹à¤¾à¤°)
वà¥à¤¯à¤µà¤¸à¤¾à¤¯ – बà¥à¤¯à¤µà¤¸à¤¾à¤¯ (बà¥à¤¯à¤¬à¤¸à¤¾à¤¯)
वà¥à¤¯à¤µà¤¸à¥à¤¥à¤¾ – बà¥à¤¯à¤µà¤¸à¥à¤¥à¤¾ (बà¥à¤¯à¤¬à¤¸à¥à¤¥à¤¾)
“व” र “ब” को पà¥à¤°à¤¯à¥‹à¤—लाइ कà¥à¤¨à¥ˆ नियमले नबाà¤à¤§à¤¿à¤•न कसरि सरलिकरण गरà¥à¤¨ सकिà¤à¤²à¤¾? तपाइको सà¥à¤à¤¾à¤µ के छ, कमेनà¥à¤Ÿ गरà¥à¤¨à¥à¤¹à¥‹à¤²à¤¾ । माथिका उदाहरणहरà¥à¤²à¥‡ “व” को ठाउà¤à¤®à¤¾ “ब” ले पà¥à¤°à¤¤à¤¿à¤¸à¥à¤¥à¤¾à¤ªà¤¨ गरà¥à¤¦à¥ˆà¤®à¤¾ समसà¥à¤¯à¤¾ समाधान हà¥à¤¨à¥‡ लकà¥à¤·à¤£ देखिà¤à¤¨ । तर, हामि “व” लेखà¥à¤¨à¥ परà¥à¤¨à¥‡  धेरै सà¥à¤¥à¤¾à¤¨à¤®à¤¾ à¤à¥à¤•à¥à¤•िइ रहेको र, यसà¥à¤¤à¤¾ गलà¥à¤¤à¤¿à¤•ा कारण शबà¥à¤¦ शबà¥à¤¦à¤®à¤¾ हिनताबोध गरिरहेको पनि सतà¥à¤¯ हो ।