लघुकथा – बिषको असर

केहि समय अघिको कुरो हो, मेरि छिमेकि माझपाटे दिदिले आफ्नो एक्लो छोरा हर्केको बिहे गरिदिइन, बिनिता संग । हाम्रो समाजको अघोषित चलन भने झैं, बिहे गरेको केहि दिनमा नै माझपाटे दिदि र बुहारि बिनिताको बिचमा खटपट हुन शुरु भइ हाल्यो । माझपाटे दिदि बुहारिलाइ बुहारिको थान्कोमा राख्नु पर्छ भन्थिन भने बिनिता पनि के कम, उनले पनि आफुलाइ त्यो घरको एक्लि बुहारि, मालिक्नि नै ठान्थिन ।

effect of poison, story

जति जति दिन बित्दै गयो, सासु बुहारिको झगडाले झन झन उग्र रुप लिन थाल्यो । अति भए पछि बिनिताले हर्केलाइ आफ्नि आमालाइ सम्झाइ दिन अनुरोध पनि गरिन । तर, हर्केले पनि सासु-बुहारिको समस्या आफै समाधान गर भनेर पन्छिन खोज्यो ।

त्यस पश्चातको बिनिताको घुर्कि र अनुरोध पछि हर्केले आमासंग कुरा गर्न राजि भयो । हर्केले स्वास्निको पक्ष लिएर बोल्न थालेको सुन्ने बित्तिकै माझपाटे दिदिको पारो झन तात्यो । उनले छोरालाइ धिक्कार्दै जोइटिन्ग़्रे, स्वस्निको फरिया भित्र लुक्ने, नामर्द .. तेस्तै तेस्तै अनेक नाम दिएर गालि गरिन । उनि गालि गर्दा गर्दै थाके पछि घ्वाँ घ्वाँ रुन थालिन । हर्के चुपचाप, निन्याउरो अनुहार लगाएर, निरिह भएर बसि रह्यो । सासु बिरुद्धको बिनिताको यो अस्त्र पनि नपडकने बन्दुक झैं खेर गयो ।

आफ्नो लोग्नेको तेस्तो हालत देख्दा बिनितालाइ झन औडाह भयो । उनि रातभर सुत्न सकिनन् । त्यो दिनको घटनाले माझपाटे दिदि त झन बढि किचकिचे र रिसाहि बनिन । बिनितालाइ देख्ने बित्तिकै उग्रचण्डिको रुप धारण गर्ने भइन । अतिनै गार्हो भए पछि एक दिन, बिनिताले उनको माइतिको बैध्यबालाइ भेटन जाने निधो गरिन । उनका पिताका साथि बैध्यबाले उनलाइ सानै देखि एकदमै माया गर्थे तेसैले उनले सासुबाट छुटकारा पाउने कुनै उपाय बताउलान कि भन्नेमा उनलाइ झिनो आशा थियो ।

बिनिताले बैध्यबालाइ भेटेर आफ्नो घरको समस्या बताइन । उनले समस्याको फेरहिस्त बिट मार्दै थपिन, “मलाइ त सासुसंग यति रिस उठ्छ नि, बिष पाए खुवाएर मारिदिउँ जस्तो लाग्छ । बरु, हजुरसंग त बिष होला नि, है ?”

बैध्यबाले चिन्तित अनुहार लगाएर एक छिन सोचेर भने, “बिनिता नानि तिमिलाइ साँचिकै समस्या भएको रहेछ । यसको त उपाय नगरि हुँदैन । तर, एकै चोटि बिष खुवाएर मार्यौ भने त झन ठुलो समस्या पो हुन्छ । पुलिसले समात्छ, जिन्दगि भरि जेलमा बस्नु पर्छ । तर, तिमिले मैले भनेको जस्तो गर्ने हो भने मसँग सर्प पनि मर्ने लठ्ठि पनि नभाँचिने उपाय छ ।”

चिन्तित बिनिताले भनिन, “बैध्यबा, तपाइले जे जे भन्नु हुन्छ म गर्न तयार छु । त्यो चुडेल सासुबाट छुटकरा पाए त संसारमै म जति खुशि कोहि हुने थिएन ।”

बैध्यबाले कोठा भित्र गएर एउटा औषधिको शिशि लिएर आए । उनले भने, “यो अति नै मन्द बिष हो । यस्ले बिस्तारै शरिरलाइ कमजोर बनाउने गर्छ । यो औषधिको आधा चम्चा एक दिन बिराएर आफ्नि सासुको खानामा मिसाएर खुवाइ देउ ।” बैध्यबा ले थपे, “यो बिषको असर तुरुन्तै देखिंदैन । मानिसहरुले शंका नगरुन भनेर तिमि एकदमै सतर्क हुनु पर्छ । त्यसको लागि, सासुसंग संधै राम्रो ब्य्बहार गर्नु पर्छ । सासुले झगडा गरे पनि छोटो समयको लागि त हो नि भनेर, वास्ता नगरि बस । अब देखि सासुको बचन नफर्काउ, उनका सबै चहानाहरु पुरा गरिदेउ र उनलाइ रानि जस्तै ब्यबहार गर है ।”

अनि, बैध्यबाले सोधे, “केहि समयको लागि मात्रै हो, त्यति त गर्न सक्छौ नि होइन ?”

 Continue reading

लघु कथा कसरि लेख्ने? राम्रा लघु कथाका ८ नियमहरु

सन १९९९मा प्रकाशित एक लघुकथा संग्रहको भुमिकामा कथा लेखक कुर्ट भोनेगुटले लघुकथा कसरि लेख्ने भनेर आठ ओटा सुझाबहरु दिएका थिए । उनि भन्छन, कथाका आकार हुन्छन जसलाइ ग्राफ पेपरमा समेत कोर्न सकिन्छ ।

उनका कथा लेखनका आठ टिप्स निम्न छन् :

  • १. अन्जान पाठकको समयको यसरि उपयोग गर्नुहोस कि उनलाइ आफ्नो समय खेर गएको जस्तो नलागोस।
  • २. पाठकलाइ कम्तिमा पनि एउटा तेस्तो पात्र दिनुहोस जसमा उसले आफु देख्न सकोस।
  • ३. प्रत्येक पात्रको आफ्ना आफ्ना चहाना हुनु पर्छ चाहे त्यो एक कप पानीको चहाना नै किन नहोस ।
  • ४. प्रत्येक वाक्यले यि दुइ मध्ये एउटा काम गर्नु पर्छ -> पात्रको बर्णन अथवा कथाको प्रगति ।
  • ५. सँधै कथाको अन्त्य नजिक बाट मात्र कथा शुरु गर्नुहोस
  • ६.  पिडक र कामुक हुनुहोस । कथाको मुख्य पात्र जतिसुकै शान्त र सज्जन भए पनि पाठकलाइ उनि कस्ता मान्छे वा बस्तु हुन भनेर बुझाउन उनमाथि भयंकर घटनाहरु हुन दिनुहोस।
  • ७. लेख्दा एउटा पाठकलाइ मात्र सोचेर लेख्नुहोस । यदि तपाइले झ्याल खोल्नु भयो र संसारलाइ प्रेम गर्नुभयो भने, तपाइको कथालाइ निमोनिया लाग्छ ।
  • ८. आफ्ना पाठकलाइ सक्दो धेरै सुचना दिनुहोस, जतिसक्दो छिटो। सस्पेन्सलाइ गोलि मार्नुहोस् । पाठकले अबस्थाको पुर्ण विबरण दिएर के र कहाँ भइ रहेको छ भन्ने जानकरि दिनुहोस । यसरि सबै विबरण दिनुहोस कि, कथाका अन्तिम पाना मुसाले खाइदिए पनि पाठकले आँफै कथाको अन्त्य गर्न सकुन ।

यि नियमहरु पुरा गरेमा राम्रो कथा बन्न सक्छ भने यिनको प्रयोग नगर्दैमा कथा नराम्रो हुने भन्ने पनि हुँदैन । कथा भनेको कथाकारको कला हो, जसलाइ कुनै पनि नियमले बाँध्न सक्दैन । तेसैले सबै आठ नियमका बिपरित नियम पनि बनाउन सकिन्छ राम्रो कथा लेख्नलाइ ।

 Continue reading