(तिजका गीत सुन्नको लागि क्लिक गर्नुहोस | यो बर्ष फिल्मि कलाकारहरुले मोडलिंग गरेका तिज गित् यहाँ जानुहोस)

आज नेपालमा हिन्दु महिलाहरुको सबै भन्दा ठुलो पर्ब, हरितालिका तिज, मनाइँदै छ । परापुर्बकालमा पार्वतिले महादेवलाइ पति पाउनका लागि कठोर व्रत गरेको प्रसंगलाइ आधार मानेर तिज मानाउने गरेको बिश्वास गरिन्छ ।

यस पर्बमा अबिबाहित महिलाहरुले महादेव जस्तै सुयोग्य र आदर्श वर पाउँ भनेर ब्रत लिने गर्दछन भने बिबाहित महिलाहरुले आफ्नो पतिको सुख, समृद्धि, दिर्घायु र सुस्वास्थ्यको कामना गरेर ब्रत लिने गर्दछन ।

तिजका प्रमुख पाँच बिशेषताहरु:

• भोकै ब्रत
• रातो सारि (दुलहिको जस्तो पहिरन)
• तिजका गितहरु
• तिजका नाचहरु
• शिवको पुजाअर्चना

तिज भाद्र शुक्ल द्वितिया देखि पञ्चमि सम्म ४ दिन मनाइन्छ।

• पहिलो दिन – दर खाने (राति अबेर खायो भने भोलिपल्ट दिन भर भोकै बस्न सजिलो होस भनेर)
• दोश्रो दिन – ब्रत बस्ने दिन (नाचगान र पुजा अर्चना)
• तेश्रो दिन – गणेश चतुर्थि
• चौथो दिन – ऋषि पन्चमि (पुजा अर्चना गर्ने दिन)

भिडियो परिचय:

दर खाने

तिजको दिन जल समेत नखाई ब्रत बस्नुपर्ने हुनाले तिजको अघिल्लो दिन बिभिन्न परिकार तथा मिष्ठान्नहरु तयार गरि ब्रतालुहरुले दर खाने प्रचलन छ ।दरमा ठाँउ अनुसार मिठा-मिठा परिकार खाने गरिन्छ । बिशेष गरि खाने कुराहरुमा खीर, सेलरोटि, केरा/फलफुल आदि मिष्ठान्न भोजनहरु  हुन्छन। तर, आजकाल अरु बिभिन्न परिकारहरु सर्ब सुलभ रुपमा उपल्ब्ध हुने हुँनाले दरका परिकारमा पनि आधुनिकता आएको छ।

पहिला दर बिहान उज्यालो हुनु भन्दा पहिले खाइ सक्ने चलन भए पनि  आजकाल घडिको सर्बसुलभताका कारण मध्यरात १२ बजे अघि नै दर खाने चलन बसेको छ। चिनजानका साथिहरु, नातेदार आदिलाइ बोलाएर दर खुवाउने प्रचलन पनि रहेको छ । आजकाल तिज आउनु भन्दा धेरै अघिदेखि नै दर खाने बहानामा जमघट गर्ने प्रचलन बढेको छ।

तिजमा माइतिले (चेलिका बाबु आमा वा दाजुभाइले) छोरि/चेलिलाइ घरमा बोलाएर संगै बस्ने, मिठा-मिठा परिकार खाने र दुख सुख साटासाट गर्ने पुरानो चलन हो । माइत जाने, घरका दुखसुखका कुरा बिसाउने साथि संगिहरुलाइ भेटने हिसाबले तिज र दर खाने प्रचलन पहिलेका महिलाहरुमा छुट्टै महत्व राख्ने गर्दथ्यो ।
 Continue reading